
UNESCO Kazak Besteci Tlendiyev’in
Doğumunun 100. Yılını Kutluyor
UNESCO, Kazakistan’ın unutulmaz bestecisi ve orkestra şefi Nurgisa Tlendiyev’in 100. doğum yılını tarihi öneme sahip yıldönümleri listesine dahil etti. Bu kapsamda Paris’teki UNESCO Genel Merkezi’nde “İlhamın Kökleri: Nurgisa Tlendiyev’in Mirası” başlıklı Uluslararası Halk Müziği Enstrümanları Sergisi açıldı.
Etkinlik, Türk Kültürü ve Mirası Vakfı’nın destekleriyle, Kazakistan Cumhuriyeti’nin UNESCO Daimî Temsilciliği, Almatı Belediyesi ve Almatı Müzeler Birliği iş birliğiyle gerçekleştirildi.
Sergide, Almatı Müzeler Birliği koleksiyonundan 60’tan fazla nadir eser yer alıyor. Tlendiyev’e ait el yazmaları, müzik notaları, kişisel eşyaları ve hocası Ahmet Jubanov tarafından hediye edilen efsanevi “Dariga Dombra” sergilenen özel parçalar arasında bulunuyor.
Beş tematik bölümden oluşan sergide, Tlendiyev’in yaşam öyküsü detaylarıyla aktarılırken, Yıhlas Kazak Ulusal Müzik Aletleri Müzesi’nin koleksiyonundan Türk halklarına ait müzik enstrümanları da özel bir bölümde sunuluyor.
UNESCO yetkilileri sergi açılışında yaptıkları konuşmalarda, Nurgisa Tlendiyev’in halk müziğini klasik formlarla ustalıkla birleştiren ender bir sanatçı olduğunu vurgulayarak, onun kültürel mirasını insanlığın ortak değeri olarak tanımladı. Sergi, kültürel çeşitliliğin korunması ve halklar arası diyalogun teşviki açısından örnek bir girişim olarak değerlendirildi.
Türk Dünyası Kültür ve Miras Uluslararası Vakfı Başkanı Aktotı Raimkulova da Tlendiyev’in müziğe katkılarını şu sözlerle ifade etti:
“Nurgisa Tlendiyev’in eserleri, hem çağdaş bestecilik anlayışımıza hem de icra sanatımıza yön vermiştir. Onun orkestra için yazdığı besteler, olağanüstü tınılarıyla büyüleyicidir. Bu, Kazak müzik sanatının gururudur.”
1925 yılında Almatı bölgesindeki Şilikemir köyünde dünyaya gelen Tlendiyev, müzikal bir ailede yetişti ve küçük yaşta müzikle tanıştı. 12 yaşında orkestra şefliğine, 14 yaşında ise yönetici yardımcılığına kadar yükseldi. II. Dünya Savaşı’na gönüllü olarak katıldıktan sonra Kazak Devlet Konservatuvarı ve Moskova Konservatuvarı’nda eğitim gördü.
Kariyeri boyunca opera, bale, kantat, film ve animasyon müziklerinden oluşan 500’ü aşkın esere imza atan Tlendiyev, “Orteke”, “Benim Kazakistanım”, “Ata Tolgau” gibi eserleriyle hafızalarda yer etti. 1982’de kurduğu “Otyrar Sazy” folklor-etnografik orkestrası, geleneksel enstrümanlarla Kazak müziğini yaşatmaya devam etti.
SSCB Halk Sanatçısı ve Kazakistan Millî Kahramanı unvanlarına layık görülen Tlendiyev, 1998’de yaşamını yitirdi. Almatı’da adına bir anı müzesi ve anıt heykel bulunuyor.
2025 yılı, TÜRKSOY tarafından “Tlendiyev Yılı” ilan edildi. UNESCO’nun öncülüğünde uluslararası konserler, sergiler ve festivallerle anılan sanatçı, sadece Kazak halkı için değil, tüm Türk dünyası ve insanlık için kalıcı bir kültürel miras olarak yaşatılıyor.